فرهنگ توصیفی دستور زبان فارسی

دستورنویسی و دستورپژوهی در مورد زبان فارسی قرنها قدمت دارد. البته در طول این قرنها نگاه به زبان و تعریف دستور زبان دستخوش تغییرات بسیاری شده به طوری که شاید نتوان طبق یک تعریف مشترک از تاریخ اولین کتاب دستور زبان فارسی حرف زد، زیرا کتابهای بسیاری نوشته شدند که اساس اولیه‌شان اصلاً دستور زبان فارسی نبود اما تعاریف و توصیفاتی که از ساختار زبان فارسی به دست داده‌اند،  راه را بر کتابهای مستقل دستور بعدی هموار نمود. 

 

اما خوشبختانه نگاه به دستور زبان سیری صعودی داشته است. اهل فن یک زبان در گذشته طرز تلقی‌شان از دستور زبان بر مدار آموزش زبان به دیگران می‌چرخید و در نتیجه نگاهشان به شدت تجویزگرایانه بود. بعد از قرن بیستم و ورود مطالعات زبانی به علم زبان‌شناسی و ارائه تئوریهای مختلف درباره زبان و دستور زبان دریچه های تازه‌ای به روی دستوریان گشوده شد.
در دیدگاه سنت‌گرایان دستور زبان فقط صرف و نحو را شامل می‌شد اما در نگاه زبان‌شناسان دستور دامنه وسیع‌تری را دربرمی‌گیرد و شامل صرف، نحو، آواشناسی و واج‌شناسی و همچنین معنی‌شناسی و بطور کل ساختار آن زبان است. 

موضوع این فرهنگ دستور زبان فارسی است. دستور زبان در اصطلاح زبان شناسان شامل ساخت واژه و نحو و واج شناسی و معنی شناسی می شود. اما از دیدگاه سنتی تر  دستور تنها شامل ساخت واژه و نحو است و مولف در این فرهنگ همین معنا را مد نظر بر واج شناسی، و در موارد بسیار اندکی معنی شناسی، را تنها تا حدی آورده است که در ساخت واژه و نحو به کار می آیند.

تمامی مدخلهای کتاب فرهنگ توصیفی دستور زبان فارسی بر اساس ترتیب الفبایی مرتب شده‌اند و در پایان کتاب نیز واژه‌نامه فارسی- انگلیسی گنجانده شده است. ذیل هر مدخل، مدخلهای مرتبط با آن و همچنین منابع لازم جهت پژوهش و مطالعه دانشجویان و علاقه‌مندان در مورد مدخل مربوطه نیز آورده شده است.

طباطبایی، علاءالدین، فرهنگ توصیفی دستور زبان فارسی، تهران، فرهنگ معاصر، 640 صفحه،  قطع: رقعی، بها:500000 ریال، 1395.