انتشار کتاب دیوانگان خردمند

کتاب دیوانگان خردمند شرح و ترجمۀ (عقلاء المجانین) اثر ابوالقاسم حسن بن محمد بن حبیب نیشابوری است.

                               

کتاب عقلاء المجانین آنگونه که که از عنوان آن هویداست مسألۀ جنون نمایی خردمندان را موضوع اصلی خویش قرارداده  است. برای ورود به این مقوله ابتدا باید پرسید کتاب منسوب به ابوالقاسم حبیب نیشابوری (متوفی 406) با چه ضرورتی به این موضوع اختصاص یافته است. از زبان خود وی در مقدمۀ کتاب آمده که این کتاب را به اصرار یکی از دوستان خود نوشته و مدتی نیز درخواست دوست خود را برای نوشتن کتاب نادیده گرفته است. هیچ نشانه ای مبنی بر اینکه چه کسی درخواست نگارش چنین کتابی را از وی داشته است در دسترس نیست. خود وی نیز در ابتدای کتاب چندان تمایلی از خود برای نوشتن نشان نداده تا اینکه اصرار آن دوست مکرر می شود و او نیز در نهایت درخواست دوستش را اجابت می کند.

به هرجهت این کتاب چه برخاسته از خواهش دوست نویسنده باشد، در نگارش کتاب هدف سیاسی و نقد حاکمیت در قالب بیان انسانهای به ظاهر دیوانه به صورت ضمنی مشهود است. دیوانه نمایی خردمندان دلایل بسیاری داشته که برخی سیاسی و برخی برای فرار از پذیرش مسئولیت و گاهی با اهداف تربیتی صورت می گرفته است. البته دیوانه در عقلاء المجانین بیشتر مبنای تعلیمات صوفیانه گردیده و غالب شخصیتهایی که به نقل داستانهای آنها پرداخته شده است، جنون را برای انتشار آموزه های صوفیانه قرار داده اند.

خط سیر داستانهای موجود در کتاب به گونه ای است که مقدار قابل توجهی از پندها و اندرزهای صوفیانه ار خلال گفتگوهای جاری بر زبان شخصیتهای موجود در داستان ها آموزش داده می شود.

علاوه بر موضوع جنون نمایی شخصیتهای کتاب حاوی اطلاعات بسیار دقیقی راجع به فضای اجتماعی و فرهنگی حاکم جامعۀ اسلامی آن دوران است.

این کتاب توسط زین العابدین فرامرزی و حسین گل چینی ترجمه شده است.

ابوالقاسم حسن بن محمد بن حبیب نیشابوری، دیوانگان خردمند، شرح و ترجمه: زین العابدین فرامرزی و حسین گل چینی، گرگان، نوروزی، 308 صفحه، شمارگان: 500 نسخه، قطع: وزیری، بها: 160000 ریال، 1394.