نامه های حضرت ختمی مرتبت(ص) و خلفای راشدین

بزرگترین مأخذ ما در مورد نامه‌های پیامبر(ص) طبقات ابن‌سعد است، اما در مورد خلفای راشدین بیشتر در تاریخ طبری و فتوح بلاذری آمده است. تاریخ طبری با آنکه تألیف ارزنده‌ای است، گاه روایات سست و نادرست را آورده و چیزهایی که مورد اعتماد نیست. اما طبقات ابن سعد با آنکه مؤلف تلاش کرده بیشترین مقدار ممکن را جمع کند، ولی به نقد و بررسی آن چنان که شاید و باید نپرداخته است. کتاب الامرال ابوعبیدقاسم بن سلام از بهتر و گزیده‌تر مآخذ ما بوده است جز اینکه آن کتاب گاهی یک یا دو جمله را حذف کرده است. کتاب سیره ابن هشام و خراج ابویوسف قدیمی‌تر و مطمئن‌تر و به احتیاط نزدیکتر مآخذ ما بوده است.

 

از مهم ترین منابع شناخت حقایق تاریخی هر دوره اسناد و نام هاست که بررسی آنها امکان فهم صحیح تری از آن دوران را فراهم می آورد . نامه های حضرت ختمی مرتبت از دیرباز و از همان زمان که کتاب های سیره و مغازی و فقه و حدیث و رجال تاریخ تنظیم و تالیف شده است در آن منابع و ماخذ کم و بیش محل توجه بوده است . اهمیت این نامه ها در این است که بسیاری از خواست ها و سنت های پیامبر اکرم که بهترین سرمشقش برای مسلمانان پس از قرآن است در آن مطرح شده است و در مواردی هم تفسیر و توضیح احکام فقهی و اجتماعی اسلام را در بر دارد . این مجموعه در دو بخش شامل نامه هایی متعلق به دوران زندکی رسول اکرم (ص) و نامه های دوران خلفای راشدین است و هر یک از دو بخش مذکور به چند بخش کوچک تر از لحاظ سیاسی و جغرافیایی تقسیم شده است که از آن جمله است نامه های مربوط به روم ایران .

مجموعه نامه‌های متن حدود 330 نامه است که البته بیش از 150 نامه نقل شده است و حدود 150 نامه هم از دوره حکومت خلفای راشدین در آن فراهم آمده است که به حدود 100 نامه فقط اشاره شده است که البته از متن آن اطلاعی در دست نیست. اهمیت این نامه‌ها در این است که بسیاری از خواسته‌ها و سنن پیامبر(ص) که بهترین سرمشق برای مسلمانان پس از قرآن است، در آنها طرح شده است و در مواردی هم تفسیر و توضیح احکام فقهی و اجتماعی اسلام را در بر دارد و روزنه‌ای از پرتو درخشان اسلام است.

حمیدالله، محمد، وثائق (نامه های حضرت ختمی مرتبت(ص) و خلفای راشدین)، ترجمه: محمود مهدوی دامغانی، تهران، حکمت، 440 صفحه، شمارگان: 1000 نسخه، قطع: رقعی، بها: 310000 ریال، ، 1394.