سرقت علمی: رهیافت سازمانی

یکی از معضلات اخلاقی در مرا کز آموزشی و پژوهشی، سرقت علمی است.

مراکز علمی محل اندیشه ورزی و شاگردپروری فرهیختگان و قلب جامعهٔ پویا و زنده است و ابتلای آن به تقلب، فریبکاری و به طور کلی درست کار نبودن، تهدیدکننده سلامت جامعه است و باید نالید که رسانه ها نمونه های فراوان از آن را گزارش می کنند. این بیماری خاص کشور معینی نیست و تقریباً در بیشتر کشورها، اعم از توسعه یافته، در حال توسعه و توسعه نیافته، وجود دارد. مهمترین تمایزی که بین کشورها در خصوص تقلب علمی، شامل کتابسازی، سرقت علمی، ارجاعات دروغین، تحریف داده ها و ...( وجود دارد، نحوه مواجهه آ نها با این بیماری است. مواجهه های متمایز از طرفی بر انگاره های گوناگون استوار است و از سوی دیگر پیامدهای متفاوتی )از جمله بحران، مهار، کاهش، پیش گیری، بهبود و ...) دربردارد.

متفکران معاصر ایرانی، هم از درد سرقت رنجیده و نالیده اند و هم در باب آن فراوان سخن گفته اند. از آخرین نوشتارها در این باب می توان از جستار ستودنی سید حسن اسلامی با عنوان «انتحال؛ از سرقت تا معضل آکادمیک» نام برد. اسلامی از اخلاق پژوهان پرکار و با کارنامۀ پربار است. وی پیش از این در مقالۀ «چو دزدی با چراغ آید: سرقت علمی در سطح دانشگاهی» (1390) و در فصلی از کتاب اخلاق پژوهش: مبانی و مسائل به مسئلۀ انتحال پرداخت و مقالۀ اخیر وی بر پایۀ بسط نوشتار نخست و با اخذ و اقتباس از مقالۀ دوم سامان یافته است. نویسنده خود به ارتباط این سه مقاله اشاره می کند. (اسلامی، 1393: 234، پاورقی 3).

متن کامل این مقاله، نوشتۀ دکتر احد فرامرز قراملکی که در فصلنامه نقد کتاب اخلاق، علوم تربیتی و روانشناسی دوره 1، شماره 2 - ( تابستان 1394) منتشر شده است اینجا بخوانید.