جشن بزرگ همدلی و همزبانی جامعه ترجمه ایران

«جشن بزرگ همدلی و همزبانی جامعه ترجمه ایران»، با حضور مترجمان و اساتید این حوزه در تالار سوره حوزه هنری برگزار شد.

*از مترجمان پُر کار یادی بکنیم

غلامعلی حداد عادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در این مراسم گفت: به عنوان یک دانشجوی قدیمی به ترجمه علاقه داشتم و همواره یکی از اشتغالات جدی من ترجمه بوده از همین رو در عالم ترجمه بی‌تجربه نیستم و هم‌اکنون نیز یک ترجمه سنگین در دست دارم که با مراجعه به سایر ترجمه‌های همان کتاب، آن را ترجمه می‌کنم.

وی در ادامه گفت: بد نیست انجمن صنفی مترجمان شهر تهران از مترجمان پرکار جامعه خودمان یادی بکند و شایسته است که این افراد شناسایی شوند و به نسل جدید معرفی شوند. مرحوم احمد آرام یکی از مترجمان پرکار بوده است، روزی که پیکر او را از دانشگاه تهران تشییع می‌کردند نام 160 کتابی که او ترجمه کرده بود را به دست دانش‌آموزان دادند تا انها پشت سر پیکر او حرکت کنند.

*مترجمان به ملت‌ها سوغاتی از جنس اندیشه می‌دهند

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی گفت: تطبیق ترجمه‌های آرام با متن اصلی یکی از فعالیت‌های من بوده، اختلاف زبان‌ها یکی از عجایب خلقت است و وقتی به این اختلاف زبان‌ها فکر می‌کنیم دچار حیرت می‌شویم اما این یک واقعیت است، این اختلاف زبانی از ابتدا بوده و برخی نیز بوده‌اند که این اختلاف را با ترجمه‌هایشان از بین می‌برده‌اند.

او اضافه کرد: مترجمان کارشان انتقال فرهنگ‌هاست و با توجه به گسترش دانش در جهان، ترجمه ضرورت بیشتری پیدا کرده است. مترجمان ورزیده ما را با آفاق و اندیشه‌ها و تجربه‌های نو آشنا می‌کنند و از این مسیر به فکر و اندیشه ما رشد می‌دهند. ملت‌ها از دست مترجمان سوغات دریافت می‌کنند منتهی جنس آن فکر و اندیشه است و این رهاورد آنها است.

*ترجمه صادراتی، عبارتی بازاری است

حداد عادل در ادامه گفت: استفاده از عبارت ترجمه زان‌سو و ترجمه زین‌سو بهترین عبارت برای ترجمه صادراتی و وارداتی است. ترجمه صادراتی عبارتی بازاری است آن هم نه بازاری خوب بلکه بازاری‌هایی که دروغ می‌گویند.

وی در ادامه با اشاره به اهمیت تسلط مترجم به موضوع، گفت: دانستن زبان به تنهایی برای ترجمه کفایت نمی‌کند، ترجمه فقط برگرداندن لفظ و جمله نیست بلکه مهندسی ترجمه یکی از کارهای مهندسی ترجمه است همچنین ما نباید ترجمه را محدود به ترجمه از زبان‌های اروپایی بکنیم و نباید یادمان بروند که دنیا محدود به اروپا نیست و از زبان عربی، اردو و ترکی نیز ترجمه کنیم تا ترجمه ما تنوع داشته باشد.

*ترجمه برای فرهنگ ما یک فرصت است

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ادامه با اشاره به اینکه اگر از من سوال شود ترجمه برای فرهنگ ما تهدید است یا فرصت، گفت: ترجمه به نظر من برای فرهنگ ما یک فرصت است البته این زمانی تبدیل به یک فرصت می‌شود که مترجم متفکر باشد و فقط به فروش فکر نکند بلکه با یک چشم بینا اثر را انتخاب کند تا به تقویت فرهنگ بومی خود کمک کند.

حداد عادل در پایان سخنانش با اشاره به شخصیت‌هایی که در این مراسم از آنها تقدیر شد، گفت: هر سال در نمایشگاه کتاب دنبال ترجمه‌های خانم مهدوی دامغانی هستم تا بتوانم از آنها لذت ببرم، از فضل و فضیلت دکتر آذرشب نیز همیشه بهره‌برده‌ام و در کارهای مختلف سیاسی خود از ایشان خواسته‌ام تا متن سخنرانی‌های من را به عربی ترجمه کنند و همچنین جناب آقای امامی یک نسل را با ترجمه خود بزرگ کرده‌اند و وجه همت خود را حوزه کودک و نوجوان قرار داده‌اند و آقای دریابندری نیز که کسالت دارند و در جمع نیستند در سال‌های دور که من در مؤسسه‌ای به عنوان ویراستار کار می‌کردم، مدیر ارشد آن موسسه بود.

*به گواه آثار، کشور ما از ترجمه وارداتی بی‌نیاز شده است

سعیده حسین‌جانی مدیر مرکز ترجمه حوزه هنری در بخش دیگری از این مراسم گفت: با نگاهی به تاریخ پی به عمق فرهنگ کشور خود می‌بریم که بارها مورد تاراج قرار گرفته است، اگر آثار فرهنگی کشورمان به زبان‌های دیگر ترجمه می‌شد آیا در اثر تاراج چنگیزها و اسکندرها میراث ما در تاریخ ماندگار نمی‌شد؟

وی افزود: دوره طلایی فرهنگ ما مربوط به زمانی است که آثار فرهنگی به فارسی و یا از فارسی ترجمه می‌شده است که در روزگار کنونی نیز این مسیر در حال طی شدن است و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نیز باید سبک ادبیات انقلاب را با ترجمه به جهان معرفی کنیم.

حسین‌جانی در پایان سخنانش گفت: امروز آثار برگزیده جهان در کشور ما ترجمه می‌شود ولی به گواه آثار باید گفت که کشور ما از ادبیات وارداتی بی‌نیاز شده و لازم است که آثار خود را به جهان صادر کنیم و با این کار میان ترجمه وارداتی و ترجمه صادراتی تعادل برقرار کنیم.

*باید دست‌های بیگانه از صنعت ترجمه کوتاه شود

در بخش دیگری از این مراسم محمدرضا اربابی رئیس انجمن صنفی مترجمان شهر تهران گفت: ترجمه همواره میان اقوام و فرهنگ‌ها نقش‌آفرینی کرده و لذا در این بین باید برای مترجم نقش پررنگی را در نظر گرفت، نقش مترجمان در تبادل فرهنگ‌ها از اهمیت بسزایی برخوردار است و درهای کشور با ترجمه به آن سوی مرزها گشوده خواهد شد.

او اضافه کرد: انجمن صنفی مترجامن شهر تهران به عنوان نخستین انجمن صنفی در کشور، آینده خوبی را رقم خواهد زد، همدلی و همزبانی جامعه ترجمه اولین گام برای کسب موفقیت‌ها به شمار می‌رود، این انجمن آمده تا حمایت کند و فاصله‌ها را کاهش دهد تا وضعیت ترجمه بهبود یابد.

اربابی در پایان سخنانش گفت: داشتن روز ملی ترجمه در تقویم رسمی ایران اولین مطالبه ما است، همچنین تعریف شغل مترجمی یکی از اهداف انجمن است تا مشخص شود که به چه کسی مترجم بگوییم؛ امروز اگر گشتی در میدان انقلاب بزنیم شاهد تحقیر جامعه ترجمه خواهیم بود و این دومین مطالبه ما است تا بتوانیم دست‌های بیگانه را از صنعت ترجمه کوتاه کنیم.

در پایان این مراسم، از پیشکسوتان صنعت ترجمه، پژوهشگر برتر، کارآفرین حوزه ترجمه و ... تقدیر به عمل آمد.