معرّفی و بررسی آثار داستانی و نمایشی از 1300 تا 1310 شمسی

                                    
                                              
کتاب معرّفی و بررسی آثار داستانی و نمایشی از 1300 تا 1310 شمسی در چارچوب طرح «تطوّر مضامین داستانی در ادبیات فارسی» در گروه ادبیات معاصر فرهنگستان زبان و ادب فارسی پدید آمده است. مجموعۀ حاضر شامل معرفی و بررسی آثار یک دهۀ بسیار مهم تاریخ ادبیات معاصر ایران است. پیش‌تر، در چارچوب همین طرح، دورۀ تاریخی 1250-1300 به کوشش حسین مرتضائیان آبکنار در سال 1387 منتشر شده بود. در این دفتر 57 اثر، شامل رمان و نمایشنامه و داستان کوتاه، بر اساس شیوۀ تحلیل محتوا بررسی شده است. در این شیوه ساختار و عناصر و مضامین هر اثر بررسی می‌شود.

    در تحلیل داستان‌های این مجموعه در ابتدا شرح مختصری در باب نویسنده، شامل اشاراتی دربارۀ زندگی فردی و خانوادگی و فعالیت‌های فرهنگی ـ اجتماعی و سیاسی و آثار او آمده‌ است. همچنین به‌منظور نشان دادن حوزه‌ها و دامنۀ فعالیت فکری و معنوی نویسنده به دیگر آثار او، به‌جز آثار ادبی، اشاره شده است. پس از آن خلاصه‌ای از هر اثر متضمن طرح کلی داستان، گزارش وقایع، معذفی شخصیت‌ها و روابط و کنش و واکنش آنان به دست داده شده است. در پایان تحلیل ساختاری و محتوایی اثر آمده است که مبتنی است بر توصیف و مقایسه و تحلیل عناصر داستان؛ از نوع روایت، زمان و مکان، شخصیت‌ها و مضامین گرفته تا اندیشه و نوع نگاه نویسنده و زبان و لحن و چگونگی پرداخت هر اثر. همچنین پاره‌ای از متن هر اثر پس از ارائۀ تحلیل آن نقل شده است.

    اسامی نویسندگانی که آثار آنان در این مجموعه تحلیل شده عبارت است از: حسن مقدم، علی دشتی، ذبیح بهروز، حسین کاظم‌زادۀ ایرانشهر، مرتضی مشفق کاظمی، عباس خلیلی، عبدالحسن صنعتی‌زادۀ کرمانی، گریگور یقیکیان، کاظم مستعان‌السلطان «هوشی دریان»، سیّد عبدالرحیم خلخالی، آقامحمد کرمانی، سیّد علی نصر، سعید نفیسی، احمدعلی خدادادگر تیموری (کرد دینوری)، آقا میرزا محمد خان جودی، میرزا یحیی دولت‌آبادی، علی‌اصغر شریف طهرانی، نصرت‌الله شادلو، عبدالحسین بافقی یزدی (آیتی)، اسماعیل‌بن محمدعلی محلاتی نجفی، شیخ موسی نثری همدانی، محمد حجازی (مطیع‌الدوله)، سیّد محمدحسن نجفی قوچانی، سیّد فخرالدین شادمان، لطف‌الله ترقی، میرزا حیدرعلی اصفهانی، عبدالرحمن فرامرزی، عباس آرین‌پور کاشانی، ربیع انصاری اصفهانی، سیّد اشرف‌الدین حسینی (نسیم شمال)، صادق هدایت، رضا کمال «شهرزاد»، میرزا حسینعلی‌خان گلشن (اصفهانی)، محمدحسین رکن‌زادۀ آدمیت، علی‌اصغر رحیم‌زادۀ صفوی (فرهمند)، حسینقلی مستعان، آقابزرگ علوی، غلامرضا برزگر اسفراینی، ایراندخت تیمورتاش، علی شیرازپور پرتو «شین پرتو».

    کتاب معرّفی و بررسی آثار داستانی و نمایشی از 1300 تا 1310 شمسی نوشتۀ دکتر بهناز علی‌پور گسکری، استادیار گروه ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور است که فرهنگستان زبان و ادب فارسی آن را در 328 صفحه و به بهای 170000 ریال منتشر کرده است.