وضعیت تأسف آور پژوهشهای تاریخی و دینی در ایران در آینه سایت نور (مجلات)
به عنوان یک هموطن که سالهاست از کشور دور هستم معمولاً با علاقه دستاوردهای علمی و پژوهشی در حوزه تاریخ پژوهی، دین پژوهی و تحقیقات فلسفی را که در کشور در این چهارده پانزده سال منتشر شده دنبال می کنم.
سالها بود که برای اطلاع مستقیم از کتابهای چاپ جدید در ایران امکان محدودی داشتم اما از آن هنگام که به پرینستون آمده ام به لطف کتابخانه عظیم و بی همتای فایرستون با بسیاری از کتابهای چاپ جدید ایران در سالهای گذشته در این حوزه ها از نزدیک آشنا شده ام. متأسفم اما باید اعتراف کنم که دیدن بسیاری از تألیفات در این حوزه ها به ویژه در زمینه پژوهشهای دینی و تاریخی به کلی برای من نا امید کننده بود. در بهترین حالت بیشتر منشورات تنها به سطحی از گردآوریهایی که حال به یمن اینترنت و سی دی های کتابخانه ای انجام آن بسیار ساده شده است محدود و فرو کاسته شده است. مضافاً اینکه بسیاری از نویسندگان معاصر به موضوعاتی موهوم روی آورده اند، موضوعاتی که اصلاً معلوم نیست بر چه پایه ای و با چه ذهنیتی مورد توجه قرا گرفته اند و اصلاً مبنای فهم متقابل و گفتگو در آن مقالات چیست؟ عده ای هم عمده همتشان به جای پژوهشهای علمی و تاریخی که البته نیازمند آموزش درست است تنها جنبه تبلیغی دینی و سیاسی دارد و آن هم از طریق انتشار آثاری که به ظاهر در قالب پژوهش و تحقیق تاریخی و علمی تدوین شده اند. کارهای تکراری و غیر ضروری که به یمن بودجه های بی صاحب دولتی فراهم آمده اند کار را پیچیده تر هم کرده است: عناوین تکراری، موضوعات موهوم و بی پایه، نوشته های خرافی و ...
اما اگر سراغ مجلات دانشگاهی و غیر دانشگاهی داخل کشور که در سالهای گذشته منتشر شده است را بگیریم خواهیم دید که اوضاع از آنچه درباره حوزه کتاب گفتم بسی آشفته تر است و این همه من غربت نشین دلبسته به آن خاک و بوم را بسیار دلنگران می کند. به لطف سایت مجلات نور همینک بسیاری از مجلات داخل کشور دستیاب است اما صد افسوس که به جز آنچه از دهه های قدیمتر در دست است و مجلاتی پر آوازه و جاودانه در آنها کم نیست بسیاری از مجلات ده پانزده ساله اخیر آشکار و بی پرده بگویم به هیچ نمی ارزند. نه تنها مقالات بسیاری از این مجلات هیچ گونه ارزش علمی ندارند و حتی رهزنند بلکه از آن تأسف آورتر باید توجه دهم به عناوین بسیاری از مجلات دانشگاهی که اصلاً معلوم نیست با چه ذهنیتی تنظیم شده و موضوع مجلات قرا گرفته اند: عناوین تکراری مجلات و محتواهای تکراری تر و از همه عجیب تر موضوعاتی که اصلاً معلوم نیست بشود در مورد آنها حتی یک کتاب نوشت تیتر مجلاتی اند که بناست سالی چهار نوبت منتشر شوند.
چه باید گفت درباره صرف هزینه های بسیار برای چاپ مقالاتی با موضوعاتی تکراری و نوشتن صد باره موضوعاتی بی فایده و جدلی و اختلاف برانگیز و گاه تا حد طرح موهومات و ... به نظرم سایت نور باید در انتشار دیجیتالی این دست مجلات تأملی دوباره کند.
نمی دانم چگونه می شود این راه طی شده در مسیر خطا را جبران کرد و ترقی که هیچ دست کم به همان سالهای دهه های شصت و پنجاه و چهل بازگشت...
حسن انصاری
منبع: حلقۀ کاتبان
